Ο Κύκλος του Φοίβου Σταυρίδη

Description

** Το Moufflon Bookshop μπορεί να σας προμηθεύσει με όλα τα τεύχη ή με ελλείποντα τεύχη που θα θέλατε για να συμπληρώσετε την συλλογή σας

Το βιβλίο παρουσιάζει την ιστορία και τη σημασία του περιοδικού ΚΥΚΛΟΣ που εκδιδόταν στη Λάρνακα τη δεκαετία του ’80 από ομάδα λογίων που περιστοίχιζε τον Φοίβο Σταυρίδη και περιελάμβανε θέματα που αφορούσαν την τέχνη, τα γράμματα και την ιστορία.

[…] Ο Κύκλος που πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές του 1980, με αφιερωματικό το πρώτο τεύχος του στον Παντελή Μηχανικό (όχι τυχαία ασφαλώς, όπως θα φανεί στη συνέχεια), αποτύπωσε στις σελίδες του, έπειτα από οργανική αφομοίωση, τη σύνθεση που τελέστηκε επί έξι περίπου χρόνια στην κοινωνία του πληγωμένου νησιού με τρόπο μάλιστα ώριμο, κατά τη γνώμη μας, αντικειμενικό και ξεχωριστό, αν ληφθεί υπόψη η νηφαλιότητα και επιλογή του ουσιώδους, που τις οφείλουμε κατ’ εξοχήν στον διορατικό και μετριόφρονα Φοίβο Σταυρίδη και στη συνεργασία του με τον ποιητή Θεοδόση Νικολάου (i). Με τόνους χαμηλούς, με υποβλητικές και όχι κραυγαλέες συνεργασίες όσον αφορά στο πνεύμα που ήθελε να πρυτανεύσει, ο Σταυρίδης έδωσε στα είκοσι δύο τεύχη του Κύκλου μια άγνωστη στα κυπριακά γράμματα έως τότε εικόνα, της ποιότητας και της τεχνικής-τυπογραφικής αρτιότητας, (ii) της συστράτευσης όλων των λογοτεχνικών δυνάμεων με επιλεγμένους εκπροσώπους του νησιού, η αναγνώριση του έργου των οποίων υπήρξε αδιαμφισβήτητη· και ακόμη, της συμμετοχής και σύμπραξης των φορέων της παράδοσης από κοινού με τους πολλά υποσχόμενους νέους, καθώς και της προβολής και άλλων πλην της λογοτεχνίας τεχνών, στο όνομα της κοινής ωφέλειας που είναι προορισμένα να αποδίδουν τα έργα του πνεύματος.

Οι διεργασίες, ωστόσο, αυτές υποτάσσονταν άρρητα, αλλά αυτονόητα και πολύ έκδηλα, θα λέγαμε, για τους γνώστες της περιόδου στο αναγκαστικό αίτιο της κυκλοφορίας του περιοδικού. Και αυτό ήταν η Κύπρος και οι τύχες της, ιδωμένες μέσα από την τέχνη, την τέχνη του λόγου από κοινού με τις εικαστικές. Η σύνθεση αυτή, με τη συμμετοχή των πάντων, με τη σύγκλιση στο παρόν ενός λαμπρού παρελθόντος με εδραία παράδοση και την ποθητή χάραξη μιας νέας αφετηρίας αποτέλεσε τόσο το βαθύ πολιτικό μήνυμα του Κύκλου όσο και τη μεγάλη σημασία του έργου του Σταυρίδη, η προσφορά του οποίου στην ιδέα του οικουμενικού ελληνισμού χρήζει προσεκτικής μελέτης, αφού υπερβαίνει τον Κύκλο, ο οποίος υπήρξε μία μόνον εκδήλωσή της. Προς επίρρωση των αναφερθέντων θα επικαλεστούμε εκ προοιμίου στοιχεία που αντλούμε, αμέσως ή εμμέσως, από το ίδιο το περιοδικό. Κατ’ αρχάς, για τους μετριοπαθείς και χαμηλόφωνους τόνους του περιοδικού συλλήβδην, αρκεί η παντελής έλλειψη προγραμματικών ανακοινώσεων, πομπωδών δηλώσεων ή ηχηρών προεξαγγελτικών αναφορών. Μόνο στο δεύτερο τεύχος, στη στήλη «Περιθώριο», σε ελάχιστες αράδες και με τον εύγλωττο τίτλο «Χωρίς προγραμματικές δηλώσεις» θα διαβάσει ο αναγνώστης τα ακόλουθα λόγια:

Ούτε και σ’ αυτό το τεύχος πρόκειται να κάνουμε «προγραμματικές δηλώσεις» για στόχους και σκοπούς της έκδοσής μας. Πιστεύουμε στην π ρ ά ξ η και για τούτο η οποιαδήποτε θεωρητική εξαγγελία είναι άχρηστη. Οι φίλοι αναγνώστες που έχουν σήμερα στα χέρια τους το δεύτερο τεύχος του περιοδικού, έχουν στις σελίδες των δυο τευχών μια πλήρη διακήρυξη των ενδιαφερόντων μας.(iii)»

(Απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου που υπογράφει ο Θεοδόσης Πυλαρινός)

i Για την επιλεγμένα διακριτική και χαμηλόφωνη συμμετοχή του Θεοδόση Νικολάου στα του περιοδικού βλ. Νίκος Νικολάου-Χατζημιχαήλ, «Ένα ‘’κύκλος’’ χωρίς περιφέρεια», Θέματα, αφιέρωμα στον Φοίβο Σταυρίδη, τχ. 21 (2015), σ. 26-30: «[…] δεν μπορώ να φανταστώ τον Θεοδόση χωρίς τον Φοίβο και τον Φοίβο χωρίς τον Θεοδόση. Είχαν γνωριστεί αμέσως μετά την προσφυγιά, έγιναν φίλοι και η φιλία αυτή γινόταν όλο και πιο δυνατή».

ii Θα σημειώσουμε ότι το περιοδικό από το πρώτο έως το έσχατο τεύχος του τυπωνόταν σε ένα μικρό τυπογραφείο ονόματι Polykolor, Offset Printing Ltd, στη Λάρνακα, ένδειξη σταθερότητας και εξασφάλισης της εξ αρχής επιτυχούς καλαισθητικής και τυποτεχνικής εμφάνισής του, παρά τα λίγα μέσα που διέθετε η επιχείρηση αυτή. Το τυπογραφείο βρισκόταν κοντά στο σπίτι του Σταυρίδη και το λειτουργούσε μόνος του ο ιδιοκτήτης Χάρης Οικονόμου μαζί με μία βοηθό στη φωτοσύνθεση. Ωστόσο, οι γνώσεις και η ευαισθησία του Θ. Νικολάου, η καλαισθησία και η γνώση του καλού βιβλίου εκ μέρους του συλλέκτη Σταυρίδη, καθώς και η επιλογή συνεργατών με παρεμφερείς αντιλήψεις, αποτέλεσαν παράδειγμα της υπέρβασης των εμποδίων, αφού αποτέλεσε κανόνα η ποιοτική αρτιότητα.

iii Ο Κύκλος, τχ. 2 (Μάρτης-Απρίλης 1980), σ. 85.

Additional information